Mistrzowska forma ceramiczna
Kyusu (急須) to tradycyjny japoński imbryk do parzenia herbaty, którego forma i funkcjonalność kształtowały się przez stulecia. Najbardziej charakterystyczną cechą kyusu jest boczna rączka yokode no kyusu, umieszczona pod kątem 90 stopni względem wylewnika. Takie ułożenie umożliwia płynne i precyzyjne nalewanie herbaty jedną ręką. Wnętrze dzbanka wyposażone jest zazwyczaj w ceramiczne lub metalowe sitko, które ułatwia proces zaparzania i pozwala liściom uwolnić pełnię smaku.
Glina i jej wpływ na smak
Japońskie kyusu wykonywane są przede wszystkim z naturalnych, nieglazurowanych glin, które pozwalają herbacie „dojrzewać” w kontakcie z powierzchnią naczynia. Słynna glina Tokoname shudei zawiera dużo żelaza, co delikatnie wygładza smak herbat sencha i gyokuro, nadając naparowi większej słodyczy i głębi. Z kolei gliny z miejsc takich jak Banko czy Mino charakteryzują się inną porowatością i mineralnością, co również wpływa na profil smakowy zaparzanej herbaty.
Miejsca, gdzie ceramika staje się sztuką
Japonia słynie z wielu ośrodków ceramicznych, które zachowały unikalne style i techniki:
-
Tokoname (Aichi) - jedno z sześciu najstarszych pieców Japonii; specjalizuje się w czerwonej glinie shudei i perfekcyjnie wykonanych kyusu o minimalistycznej estetyce.
-
Banko-yaki (Mie) - znane z purpurowej gliny banko i ręcznie formowanych dzbanków o wyjątkowej wytrzymałości.
-
Hagi-yaki (Yamaguchi) i Mino-yaki (Gifu), które wnoszą do świata herbaty miękkie, organiczne formy i relaksującą estetykę wabi-sabi.
Wypał, czyli moment, w którym glina staje się naczyniem
Sposób wypału ma kluczowe znaczenie dla właściwości ceramiki.
-
Tradycyjny wypał w piecu noborigama nadaje powierzchni subtelne przebarwienia wynikające z kontaktu z ogniem i popiołem.
-
Wypał redukcyjny podkreśla bogaty, głęboki kolor gliny i wpływa na jej porowatość, co ma znaczenie przy parzeniu delikatnych herbat.
-
Wypał elektryczny daje większą kontrolę nad temperaturą i pozwala uzyskać idealnie gładką, powtarzalną strukturę - cenioną przez współczesnych mistrzów.
Dlaczego ceramika japońska jest tak wyjątkowa?
Japońska ceramika powstaje z połączenia precyzji rzemieślniczej z filozofią wabi-sabi - akceptacją naturalnej asymetrii, przypadkowości i piękna prostoty. Każdy kyusu jest tworzony od podstaw przez rzemieślnika, którego doświadczenie widoczne jest w najmniejszych detalach: proporcjach, idealnie dopasowanej pokrywce (fit test), a nawet w sposobie, w jaki dzbanek „tnie” strumień herbaty podczas nalewania.
Kyusu to nie tylko narzędzie - to przedmiot zakorzeniony w kulturze, tradycji i codziennym rytuale. Właściwie dobrany dzbanek potrafi przemienić parzenie herbaty w doświadczenie, w którym liczą się smak, uważność i chwila.
